بررسی شیوع بیماری سالک در شهر مشهد، طی بیست سال (۱۳۹۲-۱۳۷۲) و تاثیر عوامل اقلیمی آب و هوایی بر آن

لیشمانیوز یک بیماری عفونی است که توسط تک یاخته ای به نام لیشمانیا ایجاد می شود. سه شکل بالینی آن عبارتند از: پوستی(سالک)، پوستی- مخاطی و احشایی(کالا-آزار).هدف از این مطالعه، بررسی وضعیت کنونی  سالک و اثر عوامل زیستی آب و هوایی در شیوع این بیماری در شهر مشهد در بیست سال گذشته بود؛ تا در صورت موثر بودن یک فاکتور اقلیمی، در سالهایی که آن فاکتور تغییر می کند تدابیر کنترلی اعمال شود. روش کار در این مطالعه اپیدمیولوژیکی،داده های خام موارد سالک از مراکز بهداشتی درمانی پنجگانه دانشگاه علوم پزشکی مشهد جمع آوری شد.همچنین داده های اقلیمی( آب و هوایی ) از اداره هواشناسی اخذ شد. داده ها با استفاده از نرم افزار اکسل و آزمون همبستگی پیرسون مورد بررسی قرار گرفت.  نتایج  در طول 20 سال (1995-2014)،تعداد 68958 مورد لیشمانیوز جلدی در مراکز بهداشتی درمانی مشهد تشخیص داده شد. نتایج نشان داد که بالاترین موارد از  سالک مشاهده شده در میان بیمارانی است که در طول فصل سرد هر سال مراجعه کرده بودند. ارتباط معنی دار  بین ساعات آفتابی، سرعت باد و  سالک مشاهده نشد، اما همبستگی قابل توجهی بین میزان  بارش، دمای فصلی ، رطوبت و مقدار سالک، مشاهده شد؛ یعنی با افزایش این سه فاکتور رخداد بیماری سالک نیز افزایش یافته است. بالاترین تعداد موارد بیماری در طول 20 سال گذشته در سالهای 1380-1381 مشاهده شد. روند بیست ساله نمودار هیستوگرام سالک نشان می دهد که توزیع فراوانی بیماری مربوط به آنتروپونتیک میباشد. نتیجه گیری  لیشمانیازیس انتروپونتیک، بومی منطقه میباشد. با وجود کاهش بیماری سالک نسبت به سالهای اخیر همچنان رخداد حدود دو هزار بیمار سالک در یک سال در شهر مشهد چشمگیر است و می بایست اقدامات بهداشتی و پیشگیرانه بیشتری انجام گیرد؛ به خصوص در سالهایی که میزان بارش باران، رطوبت و دمای فصلی بالا می رود.